به گزارش فرهنگ امروز به نقل از مهر، آیت الله اعرافی، رییس جامعه المصطفی(ص) العالمیه و امام جمعه شهر مقدس قم، چندی قبل در اولین سفر خود به صربستان، با وزیر علوم و برخی دیگر از مسئولین عالی علمی و دانشگاهی این کشور ملاقات داشته است. وی همچنین در کرسی شرقشناسی دانشگاه بلگراد و انستیتوی فلسفه به ایراد سخنرانی پرداخت. مصاحبه های آیت الله اعرافی با نمایندگان رسانه های تأثیرگذار صربستان، از جمله پخش مصاحبه وی در اخبار سراسری شبکه تلویزیونی «ب۹۲» از دیگر نتایج سفر وی به بلگراد بود.
در این میان، هفته نامه سیاسی-تحلیلی «پِچات» صربستان با حضرت آیت الله اعرافی، رییس جامعه المصطفی(ص) العالمیه و امام جمعه شهر مقدس قم مصاحبه كرد.
وی در این مصاحبه اظهار كرد: ایران خود دوستان خودش را انتخاب می کند؛ ای کاش مردمان بالکان می توانستند معقول تر عمل کنند، خودشان متحد می شدند و به عنوان یک اتحادیه قدرتمند، عنصری پراهمیت و انکارناپذیر در عرصه روابط بین‌المللی بودند.
رئیس جامعةالمصطفی العالمیه(ص) گفت: انسانهای متدین می توانند همزمان، هم براساس موازین دین خود و هم متناسب با رهاوردهای تمدّنی عصر نوین زندگی کنند.
وی معتقد است كه اسلام، دینی واحد است که در ضمن آن، جریانهای کلامی و اندیشه های گوناگون، همه بر پایه اصول مشترک، رشد کرده اند.
اعرافی با بیان اینكه اسلام در جمهوری اسلامی ایران مشخصات ویژهای دارد، افزود: ما با این واقعیت مواجه هستیم که اسلام را می توان به انحای گوناگون قرائت کرد؛ یکی از مهمترین مشخصات و شاید بنیادیترین مشخصه این قرائت ویژه از اسلام دقیقاً همین نکته است.
وی ادامه داد: ما از یک طرف تلاش می کنیم تا از هویت و میراث و سنت خود صیانت کنیم؛ از طرف دیگر، تلاش ما این است که بر پایه اجتهاد مبتکرانه و به کمک اندیشه قدرتمند دینی خود با چالشهای زندگی معاصر مواجه شویم و متناسب با اقتضائات معاصریت، متقنترین پاسخها را در برابر آن چالشها ارائه کنیم.
اعرافی افزود: بدین ترتیب، مهمترین ویژگیهای این قرائت خاص از اسلام، عقلانیت و اجتهاد است و ویژگی بسیار مهم دیگر عبارت است از این که این گونه اسلام، با رویکرد عقلانی مقتدر، به دنبال آن است که حقیقت جویی و عدالت را از یک سو و توانمندی جهادگرانه با هدف صیانت از هویت سنتی خود را از سوی دیگر، یک جا جمع کند.
وی ضمن بیان مطلب فوق گفت: مشخصه دیگر این است که در چارچوب این اسلام، ما بر عناصر مشترک میراث واحد همه بشریت، یعنی همه انسانهایی که در جهان امروزی زندگی می کنند، تأکید می کنیم. اصل اساسی ما گفت‌وگو با دیگران و کسانی است که همانند ما نمی اندیشند.
اعرافی با اشاره به اینكه جامعةالمصطفی العالمیه(ص) به میراث سنتی حوزه های علمیه اسلامی و فنون علمی دینی و اسلامی تکیه کرده است، گفت: با توجه به اینکه دانش پژوهان این مركز از کشورهای گوناگون هستند، تلاش داریم تا در مجموعه آکادمیک خود، نوعی جامعه معنوی بین‌المللی را ایجاد کنیم که اعضای آن برخوردار از درک بسیار عالی از همدیگر باشند.
رئیس جامعةالمصطفی العالمیه(ص) اظهار كرد: چنین جامعه هایی این توانایی را دارند تا تفکر معتدل و عقلانی در باب حقایق متعالی را پایه ریزی کرده و توسعه دهند؛ در جامعةالمصطفی العالمیه(ص) به دنبال آن هستیم که برنامه ریزی آموزشی خود را با محتوای اصیل فنون علمی اسلامی، از منظر توانمندی تمدنی میراث خود، غنا ببخشیم.
تحصیل دانش پژوهان مسلمان و مسیحی در جامعةالمصطفی العالمیه(ص)
وی در پاسخ به این سؤال كه آیا در میان دانش پژوهان جامعةالمصطفی العالمیه(ص)، مسیحیان و یا مسیحیان ارتدوکس هم به تحصیل می‌پردازند، گفت: نزدیک به ۵۰ دانش پژوه مسلمان از کشورهای گوناگون منطقه بالکان در این مركز تحصیل می کنند؛ همچنین در دوره های آموزشی کوتاه مدت و فرصتهای مطالعاتی، تعداد قابل ملاحظه های از مسیحیان و نه تنها مسیحیان بلکه پیروان دیگر سنن معنوی دینی هم مشغول به تحصیل و پژوهش هستند.
اعرافی تأكید كرد: این مركز دارای آموزش مجازی است كه در آن، تعدادی از دانش پژوهان مسیحی از طریق اینترنت مشغول به تحصیل هستند. جهان اسلام با پدیده قرائت افراطی، غیر عقلانی و محدودیت آور از اسلام مواجه است که مشخصه آن، طرد بیرحمانه همه دگراندیشان است.
وی در رابطه با میزان پایه گذاری اندیشه سیاسی و فلسفی امام خمینی(ره) در جهتگیریهای علمی جامعةالمصطفی العالمیه(ص)، گفت: اندیشه و آموزههای علمی امام خمینی(ره) بدون تردید از پایه های کلیدی برنامه های آموزشی این مركز به شمار می آید؛ امام خمینی(ره)، شخصیت علمی کم نظیر در فنون گوناگون علم دینی، همچون میراث فلسفی و عرفانی سنت اسلام بود.
امام جمعه شهر قم در پاسخ به این سؤال كه آیا غرب مدرن به اندازه ای کافی از فلسفه اسلامی و جریانها و آموزه های فلسفی جهان اسلام اطلاع دارد، گفت: ایران مهد تفکر فلسفی به ویژه تفکر فلسفی اسلامی است و مهمترین و فاخرترین مکاتب فلسفه اسلامی در ایران پایه گذاری شده و توسعه پیدا کرده است.
وی افزود: سه مدرسه اصلی فلسفه در اسلام همچون مشاء، اشراق و حکمت متعالیه و همینطور حوزه های علمیه متعددی که مسئول توسعه علوم دینی در ایران بودند، متولد شده و یا رشد بسیار قابل ملاحظه های پیدا کردند؛ در این راستا میتوان به دلایل پویایی اندیشه فلسفی در ایران اشاره کرد و شاید دلیل نخست، تمایل عقلانی ایرانیان به تفکر در باب مسایل فلسفی است.
اعرافی ادامه داد: دلیل دوم، ظرفیتهای عظیم فلسفی مکتب شیعی پیروان خاندان مطهر پیامبر اسلام است که یکی از مهمترین مکاتب و مذاهب اسلامی است.
وی تأكید كرد: در کنار این، در پرتو سنت فاخر عرفانی یا آنچه که تصوف نامیده میشود، میراث فلسفی ایران عمیقتر و غنیتر شده است؛ البته، سنت عرفانی تصوف در بسیاری از کشورهای اسلامی به صورت خشک و بسیار سطحی معرفی شده است.
امام جمعه شهر قم با تأكید بر اینكه باید همه با هم خیلی بیشتر تشریک مساعی داشته باشیم تا بدون واسطه همدیگر را بهتر بشناسیم، گفت: ما صربستان را می شناسیم به خاطر اینکه چند نفر از دانشپژوهان تأثیرگذار از این کشور، سالیانی متمادی در ایران تحصیل کردند و آنان به ما کمک کردند تا مهمترین مشخصههای فرهنگی و تمدّنی، مردمی را که در صربستان زندگی میکنند، بهتر بشناسیم.
وی معتقد است كه ایران، کشوری قدرتمند در منطقه خود است و این اقتدار هم در ضمن دانش عقلانی و فلسفی و هم در عرصه توسعه تکنولوژیک، خود را نشان میدهد.
اعرافی یادآور شد: توصیه من به مسلمانان و مسیحیان در بالکان این است که به اعتدال عقلانی بازگردند و از هرگونه تعصب ناروا و بی پایه فاصله بگیرند؛ همه آنان، کشور خود را دوست داشته باشند و اجازه ندهند در این منطقه، افکار افراطی و خشک رشد کند.
وی در سخنان پایانی خود، خاطرنشان كرد: همه با تمام وجود بپذیرند که اسلام و مسیحیت باید در فضای آرامش و احترام همه جانبه متقابل همزیستی داشته باشند؛ در حال حاضر وقت آن است که آن خاطرات منفی به کنار گذاشته شود و همه به سوی آینده ای درخشان گام بردارند.