پایگاه اطلاع رسانی فرهنگ امروز

بازگشت فوکویاما به سرچشمه؛احیای لیبرالیسم در عصر نئولیبرالیسم

مقصود من به آنچه در ایالات‌متحده به آن لیبرتاریانیسم که یک دکترین خاص مبتنی بر معارضه با نهاد دولت می‌باشد نیست. مراد من، مفهوم لیبرال در معنای اروپایی که ناظر بر احزاب راست میانه و بدبینی آنان نسبت به سوسیالیسم است را نیز شامل نمی‌شود. لیبرالیسم کلاسیک، چادر بزرگی است که فراز طیفی وسیع از دیدگاه‌های سیاسی قرار می‌گیرد. با این‌ وجود، تمامی آن‌ها بر اهمیت اساسی حقوق فردی، قانون و آزادی همگانی توافق دارند

جایگاه حاکمیت فرهنگی در احیای زبان پارسی

زبان فارسی، پس از دو قرن خاموشی و سلطه، با همت پادشاهان ایران‌دوست، شاعران بزرگ و جریان‌های فرهنگی زنده ماند و این سوال را مطرح می‌کند که امروز، در روزگاری که دایره واژگان روز به روز محدودتر می‌شود و سرچشمه‌های زایش زبان در حال خشکیدن است، ما برای حفظ و تداوم این میراث چه کرده‌ایم؟

۴ ضلع فرهنگی و سیاسی تاثیرگذار در جهان اسلام

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی گفت: چهار ضلع فرهنگی و سیاسی در جهان اسلام وجود دارند که شامل محور مقاومت، الازهر، سعودی و ترکی _ قطری هستند که سه ضلع اول همگرایی بیشتری با هم دارند ولی محور ترکی _ قطری با بقیه همگرایی ندارد.

جلوه خِرَد در شعر خراسانی: از حکمت خیام تا حماسه فردوسی

به عقیده استادان ادبیات و ایرانشناسی، در گستره ادب فارسی، شعر سبک خراسانی با رویکردی خردمحور و عقل‌گرایانه شکل گرفته است؛ از فردوسیِ حماسه‌سرا که خرد را سنگ بنای روایت‌های ملی خود می‌داند، تا خیامِ فیلسوف‌مآب که با زبان رباعی، پرسش‌های عقلانی ژرفی را طرح می‌کند.

فرهنگ، در برزخ مدیران تغییرناپذیر!

فرشید ذاکری ـ منتقد و پژوهشگر موسیقی:«آشفتگی در حوزه فرهنگ و هنر و شرایطی که در آن به­ سر می­‌بریم از هیچ نگاه خاص و حتی عامی پنهان نیست. این وضعیت که معلول سال­‌های طولانی مدیریت‌­ها و تصمیم­‌سازی­‌های اشتباه است را در گوشه گوشه شئونات اجتماعی مشاهده می­‌کنیم. بسیاری از سردرگمی‌ها در مسائل خانواده، حجاب، مسائل اعتقادی و حتی معضلات اقتصادی مانند اختلاس و ... به­‌دلیل آسیب دیدن فرهنگ است.

بقای ایران و پویایی طبقات اجتماعی در تحلیل فراستخواه از شاهنامه

شاهنامه، منبعی بی‌همتا و چندوجهی در تاریخ اجتماعی ایران به ویژه برای مطالعات بین رشته ای به شمار می‌رود. در این بحث، گفتم اگر ایرانیان هیچ ابتکار عملی از خود نشان نمی‌دادند، چگونه نبوغ بقای آنان در طول هزاره‌ها تداوم یافته است؟ در این راستا، تلاش کرده‌ام ضمن احترام به دکتر احمد اشرف، نقدی بر دیدگاه ایشان مبنی بر عدم وجود تحرک عمودی و افقی طبقاتی مشابه اروپا در ایران انجام بدهم...از این رو معتقدم با مطالعه شاهنامه، می‌توان به نوعی خودشناسی و بازاندیشی در توانمندی‌ها و ظرفیت‌هایمان برای توسعه پایدار در عصر حاضر دست یافت.

چگونه کتاب زکریای رازی الگویی برای شیخ صدوق شد

یک پژوهشگر علوم حوزوی گفت:‌ از شیخ صدوق درخواست شد تا برای شیعیانی که به فقها دسترسی ندارند کتابی بنویسد تا بتوانند از آن استفاده کنند و ایشان کتاب «من لا یحضره‌الفقیه» را نوشتند که اثر ارزشمندی است و در طول تاریخ جایگاه آن حفظ شده است.

جلوه خِرَد در شعر خراسانی: از حکمت خیام تا حماسه فردوسی

به عقیده استادان ادبیات و ایرانشناسی، در گستره ادب فارسی، شعر سبک خراسانی با رویکردی خردمحور و عقل‌گرایانه شکل گرفته است؛ از فردوسیِ حماسه‌سرا که خرد را سنگ بنای روایت‌های ملی خود می‌داند، تا خیامِ فیلسوف‌مآب که با زبان رباعی، پرسش‌های عقلانی ژرفی را طرح می‌کند.

خیام نیشابوری؛ نابغه‌ای فرازمان و فرامکان

خیام نیشابوری شخصیتی فرازمان و فرامکان و در همه ‌امور سرآمد است به گونه‌ای که علاوه بر ادبیات و شعر، در علوم مختلف نظیر ریاضیات و کیهان‌شناسی نیز دستی بر آتش دارد.

برای خروج از توسعه‌نیافتگی به اندکی «تواضع» نیاز داریم

چهره ماندگار فلسفه معتقد است؛ برای خروج از وضعیت توسعه‌نیافتگی، به اندکی تواضع نیاز داریم. یعنی نیاز داریم به توانایی‌ها، ناتوانی‌ها و نقاط قوت، نقص‌ها و دانایی‌ها و نادانی‌های خود بیشتر توجه کنیم. نقش سیاست را نیز نباید نادیده گرفت. حکومت‌ها اگر اراده اصلاح داشته باشند، تا حدودی بر موانع فائق می‌آیند و اگر امکان‌ها و نیازها را بشناسند، موفق می‌شوند.

سریع القلم: کشورهایی که با هوش مصنوعی کار نکنند از تمدن عقب می مانند

جهاد دانشگاه سمینار «حکمرانی در عصر هوش مصنوعی» را با سخنرانی دکتر محمود سریع القلم استاد اقتصاد سیاسی و بین الملل دانشگاه شهید بهشتی برگزار می کند.

عرفان قرآنی و معرفت ایرانی؛ دو بال پرواز عطار

۲۵ فروردین در تقویم فرهنگی کشورمان مزین به نام روز بزرگداشت و پاسداشت شیخ فریدالدین عطار نیشابوری خالق «منطق الطیر» و «الهی‌نامه» است که این هر دو با بلندای معنای عرفان قرآنی و معرفت ایرانی خود بدل به دو بال پرواز عطار بر آسمان نیلوفری ادب ایران‌زمین شده است.

خواندن عرفان نه تنها جایز که واجب است

اشارات در حوزه تدریس می شود ولی شفا چیز دیگری است. استقبال حوزه بسیار کم است؛ بعضی ها می آیند سر کلاس می نشینند و تمام وقتی که مشغول تدریس هستم آن ها خوابند. البته بعضی هم گوش می دهند، بعضی می نویسند. اما استقبال اصلاً قابل توجه نیست. به خصوص بعد از کرونا که طلبه ها حوزه را رها کردند و رفتند دنبال کار. وقتی کرونا تمام شد دیگر برنگشتند. در مدرسه خان که ما تدریس می کنیم، قبلاً پر از طلبه بود. الان بسیاری از حجره ها خالی است. بعضی اساتید می گویند: فقط یک شاگرد داریم. اوضاع طلبگی بعد از کرونا خیلی خراب شد. استقبال از کلاس ما هم بسیار کم است.

حیات اجتماعی جریان اصلی است نه تضاد توییتری ها و خشک مقدس ها

ما در ایران از درون یک حیات دوقطبی به مسائل نظر می افکنیم که یک لحظه اش چریک توئیتری اینستاگرامی است، و لحظه دومش نوعی زهد خشک و محتسبیسم تهی شده است. این دولایه آن گونه جیغ می کشند که گویی هستی اجتماعی، به این دو محدود است. در صورتی که چنین نیست. مسئله بر سر ضرب آهنگ هایی است که هنوز در آن حیات اجتماعی جاری است و منتظر وضعیت را پایش می کند تا در وهله نهایی از تک تک دریچه هایی که برای زندگی بهتر باز می شود، همانند مشروطه استفاده کند.

از مرو تا نیشابور؛ امام رضا (ع) و تثبیت عقلانیت علوی

امام رضا (ع) با آگاهی از ابعاد بازی سیاسی مأمون، در برابر پیشنهاد ولایتعهدی، مقاومت کرده و تنها با تهدید به قتل آن را پذیرفتند. ایشان پس از پذیرش، در شرایطی بسیار پیچیده، استراتژی «حضور منتقدانه» را در پیش گرفتند.

دکترین سیاسی اسلامی امام رضا (ع) در حدیث "سلسلة‌الذهب"

امام رضا (ع) در قالبی کلامی، بیانیه‌ای سیاسی، معرفتی و تمدنی صادر کرد. حدیث «سلسلة‌ الذهب» حاوی نوعی دکترین اسلامی برای ساختار امت است: درون‌مایه توحید، رکن امامت و دژ نجات انسان.

بهتر است هیچ‌وقت نگوییم «این صرفاً عقیدۀ شماست»

«هر کسی نظر خودش را دارد». بعید است این جمله را هنگام گفتگوهای چالش‌برانگیز اخلاقی یا سیاسی نشنیده باشید. آدم‌ها معمولاً وقتی می‌بینند نمی‌توانند طرف مقابل را با خود همراه کنند، این جمله را می‌گویند تا ضمن احترام به او، اعلام کنند که دست از عقاید خودشان نخواهند کشید. اما فیلسوفی آمریکایی می‌گوید این جمله و حرف‌های شبیه به آن، نه‌تنها محترمانه نیستند، بلکه خطرناک و بی‌معنایند. از نظر او، بهتر است به‌جای اینکه صرفاً بپذیریم دیگران عقاید متفاوتی دارند، از آن‌ها بپرسیم «چرا» چنین عقایدی دارند؟

شریعت سنگلجی؛ نوگرایی در لباس روحانیت

بر خلاف بسیاری از هم‌لباسانش، شریعت سنگلجی در دوران رضاخان با محدودیت‌های حکومتی مواجه نشد. نه منبرهایش تعطیل شد و نه دارالتبلیغ‌اش مزاحمتی دید. حتی شواهدی از ارتباطات او با رجال دولتی آن زمان در دست است.

مکتب اخلاقی تهران؛ آقامجتبی، خوش‌وقت، حق‌شناس

با پایتخت شدن تهران‌، این شهر کوچک مرکز سیاسی و اقتصادی ایران شد و پس از چندی مرکز فرهنگی و فلسفی هم شد و حوزه اخلاق تهران در قرن سیزدهم و چهاردهم بسیار جدی شد و تا امروز هم ادامه دارد.

برندگان جایزه پولیتزر ۲۰۲۵ اعلام شدند

دانشگاه کلمبیا با ارائه فهرست برندگان جایزه پولیتزر ۲۰۲۵، بار دیگر برترین‌های روزنامه‌نگاری، ادبیات، نمایش و موسیقی در آمریکا را معرفی کرد.

نجف دریابندری در محضر برتراند راسل

دریابندری: راسل را تنها از طریق کتاب‌هایش می‌شناختم؛ مردی منطقی، شجاع و روشنگر. اما اکنون، انسانی واقعی، خون‌گرم، متواضع و صادق را دیده بودم که در پایان عمرش، هنوز به آینده بشر می‌اندیشد و نگران سرنوشت دنیاست.

کنش‌گرانی که سنت‌های حوزه را نوآورانه احیا کردند

فعالیت این سه کنش‌گر حاشیه‌ای نشان داد که حوزه علمیه قم، فراتر از دروس رسمی و دیوارهای مدرسه فیضیه، با ابتکار روش‌های تبلیغی نوین و نقد درون‌سازمانی، توانسته بستر پرسشگری و بازخوانی معارف را حفظ کند.

راهی برای مقابله با مخاطرات قرن بیست و یکم

ضرورت «در راه» دیدن این رویکرد، ریشه در بحران های معرفتی قرن بیست ویکم دارد؛ جهانی که مفاهیم و پدیده های نوظهوری مانند پساحقیقت، فناوری های پیشتاز، و فروپاشی فرا روایت ها، امکان هرگونه ادعای قطعیت را به چالش کشیده اند. رویکرد ایدئولوژیک با در نظر داشتن این تحولات، هرگونه ادعای تمامیت خواهانه را رد می کند و پایبندی به «اخلاق نامشروط» را پیش فرض هرگونه کنش فلسفی می داند. هستی شناسی در این رویکرد، نه توصیف ایستای وجود که کاوشی در امکانات ناشناخته وجود است.

انگلیسی‌ها در دوره قاجار ایرانی‌ها را معتاد کردند!

فلسفه وجودی نهاد وکالت ایده آلیستی یا ماکیاولیستی؟

بشر ایده آلیست کسی است که فضایل و رذایل اخلاقی را شناسایی کرده، در پی کسب و رد آنان برآمده و به معیارهای مطلق اخلاق گرایی و گزاره‌های همه شمول انسان ساز معتقد است.

چرا عدد ۴۰، در سیر و سلوک معنوی مورد توجه است؟

عدد ۴۰ در قرآن و احادیث، نمادی از رشد، بلوغ و آمادگی روحی و معنوی انسان است که انجام اعمال عبادی چهل‌روزه، معروف به چله‌نشینی، می‌تواند تحولی عمیق در روح و شخصیت انسان ایجاد کند.