فرهنگ امروز: جواد بشری پژوهشگر و نسخه‌پژوه درباره شش نسخه کهن لُغت فُرس اسدی طوسی گفت: در این اثر شش لغت کهن که زیر قرن دهم هجری هست را انتخاب کرده‌ایم که این کار چهار سال با همکاری استاد علی اشرف صادقی به طول انجامید و زمستان سال گذشته تحویل ناشر شد.

به گفته این پژوهشگر این اثر مقدمه مفصلی از نسخه‌های لُغت فُرس است و در واقع در تاریخچه به این موضوع پرداخته شده که این لغات از کجا بوده است؛ برای مثال یک نسخه در ایران بوده و در قرن شانزدهم سر از ایتالیا درآورده و در این کتاب مسیر انتقال این نسخه توضیح داده شده است.

او افزود: همچنین به نسخه‌های دیگر پرداخته شده که به چه دلیل در کتابخانه‌های دیگر یافت شده است. در این اثر تاریخچه خود نسخه همراه با مقاله استاد علی اشرف صادقی همراه است و دو مقدمه دارد؛ یک مقدمه از دکتر صادقی است و یک مقدمه را هم من نوشته‌ام و تعداد این مقدمه‌ها به صد صفحه می‌رسد از نسخه‌های اصلی تا نسخه‌هایی که چاپ عکسی شده است.

بشری در پایان بیان کرد: این اثر به صورت فاکسیمیله تا پایان سال جاری از سوی انتشارات بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار منتشر خواهد شد.

درباره «لُغت فُرس»

«لغت فُرس» کتابی است تالیف ابومنصور علی بن احمد طوسی که عباس اقبال آشتیانی ضمن افزودن ملحقاتی، این کتاب را تصحیح و تحشیه کرده است.

«لغت فُرس»، قدیمی‌ترین لغت‌نامه فارسی است که در قرن پنجم قمری توسط طوسی تالیف شده. شاعران پس از گسترش حوزه زبان فارسی دری از خراسان به دیگر نواحی ایران و پذیرش زبان فارسی دری به عنوان زبان ادب، ایرانیان و خصوصا شاعران و ادیبان متکلم به لهجه‌های دیگر به ویژه ناحیه اران و آذربایجان بر آن شدند تا لغات زبان دری را در شعر و نثر خویش به کار برند. این امر انگیزه‌ای بود برای طوسی که مبادرت به تألیف این لغت‌نامه کند. خصوصا این که خود در منطقه آذربایجان و در میان شعرای آذری زبان می‌زیسته است. طوسی خود در این باره می‌گوید: «دیدم شاعران را که فاضل بودند ولیکن لغات پارسی کم می‌دانستند...»

طوسی در این لغتنامه حرف آخر کلمه را مبنا و ملاک اصلی قرار داده است. به عنوان مثال ایران، توران و توبان به اعتبار حرف آخر یعنی «ن» در یک باب قرار گرفته‌اند.

ابونصر علی ابن احمد متخلص به اسدی از شاعران و حماسه سرایان قرن پنجم هجری است. او داستان گرشاسپ‌نامه را به سبک شاهنامه فردوسی در 9000 بیت به نظم در آورده است.